De gevaren van de redderrol
Als je gevoelig bent voor de emoties van anderen en vaak het gevoel hebt dat het welbevinden van een ander jouw verantwoordelijkheid is, moet je extra alert zijn voor je eigen grenzen.
In deze post wil ik het hebben over de mogelijke redenen waarom je zo overtuigd bent geraakt dat je iedereen kan of moet redden. Daarna geef ik een aantal tips om dit aan te pakken en eindig met één van de valkuilen als je dit niet aanpakt.
Waarom ga je ervan uit dat een ander niet voor zichzelf kan zorgen?
Een reden voor je niet aflatende behoefte om voor iedereen te zorgen kan zijn dat je als kind veel verantwoordelijkheden hebt moeten opnemen omdat je (een) ouder(s) had die om de één of andere reden moeilijk voor zichzelf konden zorgen. Door je al op jonge leeftijd achteruit te stellen in functie van het gezin, kan hier een patroon in ontstaan zijn. Je hebt niet geleerd om naar je eigen behoeftes te luisteren maar wel om je ten dienste te stellen.
Het kan ook dat je weinig appreciatie hebt ervaren waardoor je voor jezelf hebt beslist dat je dan liever nodig bent dan niet graag gezien.
Of je bent zo vaak in de steek gelaten mentaal en/of fysiek dat je ervan overtuigd bent geraakt dat niemand er ooit voor jou zal zijn. In dat geval is het minder eenzaam om steeds borg te staan voor een ander dan helemaal alleen te blijven.
Wat er ook mag achter zitten, het ontkennen van je eigen noden eist op termijn haar (loodzware) tol.
Je raakt steeds verder verwijderd van jezelf.
De nood aan goedkeuring trekt bovendien vaak foute mensen aan.
Hoe kun je hier komaf mee maken?
Eerst een voorbeeldje
Je zus komt "spontaan" een bezoekje brengen. Terwijl je koffie zet, vertelt ze je dat ze nog steeds geen opvang heeft voor haar 3 kinderen. Haar man, een succesvolle zakenman, heeft een seminarie in Barcelona en heeft je zus gevraagd om dit weekend mee te gaan. Na de vele ruzies zou het hen deugd doen om eens met z'n twee te zijn.
Er blijft een stilte hangen. Hoewel zus niet vraagt om voor de kinderen te zorgen, weet ze ongetwijfeld dat jij je toch zult aangesproken voelen. Ze zucht nog eens theatraal om te onderstrepen hoe zwaar het de laatste tijd is geweest.
In je hoofd schreeuwt alles dat je al andere plannen hebt, maar ja, wie zal hen dan in vredesnaam helpen. Alleen jij kan dit oplossen...
Terwijl jij jezelf hoort aanbieden om een weekend op hen (die 3 etters!) te passen, vermeldt ze (echt zonder bijbedoelingen) dat de hond de vorige keer met vlooien terugkwam
na zijn verblijf in het hondenhotel...
Als het scenario je bekend voorkomt...
Is een eerste stap beseffen dat je ongevraagd voor anderen zorgt. Zolang jij overtuigd blijft dat je de enige bent die de verantwoordelijkheid draagt voor die of die, zal er geen ruimte vrij komen voor jezelf.
Realiseer je, als het niet over noodsituaties gaat, dat iedereen voor zichzelf kan zorgen (tenzij het kinderen of personen die ontoerekeningsvatbaar zijn). Vertrouw erop dat mensen over de nodige vaardigheden beschikken om zichzelf uit de slag te trekken.
Bekijk de zaken op een afstand. Van je zorgen maken over de ander is nog niemand beter geworden. Er is ook maar een bepaalde hoeveelheid zorg die je op je kan nemen. Voorzie tijd voor zelfzorg.
Hou je eigen woorden tegen het licht. Gebruik je vaak uitspraken zoals: "Ik had het gevoel dat hij/zij..." , dan ben je enkel aan het reageren op een ander in plaats van je eigen instincten te volgen.
Door je te laten voortdrijven door de emoties van anderen verlies je je autonomie.
Stop met mensen om te vormen naar je eigen overtuiging. Je bent er ongetwijfeld van overtuigd dat jij het beste met de ander voorhebt en het bovendien beter weet, maar je kunt niemand verplichten om te veranderen omdat jij dat wil. Je zult jezelf verliezen in het controleren van de ander.
Meer drama nog minder zelfvertrouwen
Ik gaf het in het begin al aan dat er een risico hangt aan het blijven overschrijden van je eigen grenzen. Meer zelfs, er hangt een destructief patroon aan vast, beter gekend als de dramadriehoek van Karpman.
In eerste instantie heb je er alles voor over om de ander te "redden". Zolang je "slachtoffer" dankbaar en welwillend reageert is er niets aan de hand.
Er komt echter een moment waarin de te redden persoon niet doet wat je vraagt en mogelijk zelfs geïrriteerd raakt van al je verwachtingen.
Op dat moment kom je tot het besef dat je al zo vaak je eigen wensen en verlangens voor die andere hebt opzijgezet. Dit gebrek aan waardering kan je er nu even niet bij hebben. Je voelt je leeg door al je inspanningen. Er komt een enorme boosheid opzetten. Het redden verandert in het aan de kaak stellen van het gedrag van de ander. Je vindt het vreselijk dat de ander niet beseft dat jij het beter weet en gaat over in kritiek spuwen om je project alsnog in het gareel te krijgen.
Die laatste, weinig opgezet met je beschuldigingen geeft je te kennen dat dit niet de manier is waarop hij of zij wil aangepakt worden.
Dit brengt je uiteindelijk tot de laatste rol: die van het slachtoffer. Je inspanningen worden nooit geapprecieerd terwijl je alles voor een ander doet, ten koste van jezelf. Aangezien je telkens in dezelfde situatie terecht komt, komt ook het gevoel dat er toch iets met jou schort. Je voelt je verloren, misbegrepen,...
Je kan niet anders dan van deze flinke ontgoocheling bekomen door je met hernieuwde moed te storten in wat je het (volgens jou dan toch) beste kan: de ander redden. Je hebt uiteindelijk iets goed te maken en je bent het je geknakte zelfbeeld verschuldigd...
Het wordt een never ending story.
Het kan dat jij ongewild een te redden project bent geworden en dat je de driehoek op die manier herkent. In dit geval is het belangrijk om jezelf uit de vicieuze cirkel te halen.
Overtuig je "redder" dat je gerust voor jezelf kan zorgen. Laat het niet zo ver komen dat je moet vaststellen dat de ander zichzelf standaard wegcijfert om er voor jou te zijn en neem je eigen verantwoordelijkheid op.
Durf voor te stellen dat je redder zich concentreert op zichzelf, recht heeft op eigen emoties, verlangens en behoeften.
Dwing die vrijheid voor elkaar af.
Vraag je je nu af hoe je je meer kan concentreren op jezelf, lees dan zeker de volgende blog. Daar geef ik volgende week tips.
Comentários